کارگذاری زهکشی زیرزمینی

موفقیت یک سیستم زهکشی ، نه تنها به طراحی سیستم و خصوصیات خاک و پوشش آن بستگی دارد ؛ بلکه علاوه بر آن ، به میزان رطوبت خاک هنگام نصب ، نحوه پرکردن ترانشه و کیفیت عمومی عملیات اجرایی نیز بستگی دارد. کارگذاری دستی زهکش ها و استفاده از بیل مکانیکی در پروژه های کوچک زهکشی، انتخاب درستی است . بیل های مکانیکی ، ترانشه عریض تری نسبت به ماشین های زهکشی که معمولاً در پروژه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند، حفر می کنند. این ماشین ها برای حفاری های عریض و عمیق جهت نصب کولکتورهای بزرگ نیز به کار می روند. ماشین های زهکشی، هم برای احداث ترانشه های کم عرض، که زهکش ها در آن قرار می گیرند ، به کار می روند (ترنچرها)؛ و هم می توانند زهکش ها را مستقیماً در زیر زمین نصب کنند (ترنچلس ها). ترنچرها ترانشه را به وسیله تیغه های گردونه ای یا زنجیری حفر می کنند . دامنه تغییرات عمق و عرض حفاری ترنچر ها بسیار مختلف است . کارگذاری زهکش ها با استفاده از نیروی کارگر یا ماشین های متداول حفاری ، شامل انجام مجموعه ای از فعالیت های متوالی است که عبارتند از : حفر ترانشه ، کارگذاری لوله ، کار برد مصالح پوششی و بازگرداندن خاک به ترانشه . این عملیات توسط ترنچر ها به طور همزمان انجام می گیرد . پر کردن ترانشه گاهی به طور جداگانه به وسیله یک اوگر یا تیغه واقع بر روی یک تراکتور صو رت می گیرد . پرکردن ترانشه همچنین می تواند با استفاده از وسیله ای که روی ترنچر تعبیه شده است، در زمان برگشت ماشین برای حفر ترانشه جدید به انجام برسد.

۴- انتهای لوله های زهکشی از نوع یو پی وی سی می بایستی به وسیله رابط یا اتصال (بدون چسب)‌ به یکدیگر متصل شده و ترانشه با مصالح تعیین شده به عنوان فیلتر طبیعی پر گردد. ( اطراف لوله ها می بایستی توسط شن و ماسه احاطه گردد) و سپس با خاک حاصل از خاکبرداری پوشانده شود.

۵- ضخامت لایه فیلتر طبیعی (شن و ماسه ) در اطراف لوله کارگذاشته شده به طور معمول ۱۰ سانتی متر بوده و همواره می بایستی نمونه برداری و آزمایشات دانه بندی از فیلتر طبیعی اطراف لوله انجام پذیرفته و مطابق با مشخصات مورد نظر باشد.

۶- در طول کل عملیات کارگذاری چه به صورت دستی و چه با استفاده از تجهیزات مخصوص زهکشی همواره می بایستی در برخورد نکردن لوازم , ماشین آلات و هر گونه ضربه شدید که باعث شکستگی و جدا شدن نقاط اتصال لوله می گردد دقت لازم بعمل آید.

۷- برای داشتن نتیجه مطلوب و همچنین راندمان بالا در زهکشی به وسیله لوله های خرطومی مخصوص زهکشی از نوع یو پی وی سی همواره می بایستی از انسداد نیافتن سوراخهای موجود بر روی لوله اطمینان یافت. بدین منظور با استفاده از فیلترهای مصنوعی و یا طبیعی مناسب از ورود گل و لا که باعث انسداد سوراخ ها می شود جلوگیری بعمل می آید. برای استفاده از فیترهای طبیعی (شن و ماسه به صورت دانه بندی شده) و ترکیب با خاک حاصل از خاکبرداری , نمونه برداری از خاک و در عمق مورد نظر برای کارگذاری انجام گرفته و سپس نوع و اندازه شن و ماسه (دانه بندی) تعیین شده و در پروژه به کار گرفته می شود.

۸- در دنیا فیلترهای مصنوعی مخصوص زهکشهای زیرزمینی برای سال ها با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته است و جایگزین بسیار مناسبی برای فیلترهای طبیعی (شن و ماسه دانه بندی شده)‌ می باشد. این دسته از مواد جایگزین خاک اطراف لوله شده و به لحاظ نفوذپذیری آب بالا نسبت به خاک و فیلترهای طبیعی اطراف لوله , تخلیه آب با راندمان بالاتری انجام می پذیرد. با توجه به نوع خاک محل کارگذاری لوله های مخصوص زهکشی از نوع یو پی وی سی اینگونه از فیلترها با قابلیت نفوذپذیری متفاوت (قابل تولید بر اساس اندازه خاک اطراف لوله) مانع از ورود ذرات و در نتیجه انسداد سوراخ های اطراف لوله می شوند. پوشش فیلتر مصنوعی از جنس پلی پروپیلن بر روی لوله زهکشی از نوع یو پی وی سی , بازدهی بسیار بالایی را با توجه به سرمایه گذاری دارا می باشد. پوشش فیلتر مصنوعی از این نوع باعث تخلیه بسیار مناسبتر آب , نیاز به شستشو کمتر داخل لوله در مقایسه با سایر فیلتر ها و داشتن طول عمر بسیار بالا انتخاب بسیار مناسبی برای فیلتر طبیعی می باشد. لوله زهکشی PVC با پوشش فیلتر مصنوعی (PP) بدون نیاز به داشتن فیلتر طبیعی (شن و ماسه دانه بندی شده) مستقیما قابل کارگذاری بوده و به لحاظ وزن بسیار پایین و پایین بودن هزینه حمل نسبت به جا به جایی و دسترسی به شن و ماسه مناسب در هر منطقه جایگزین بسیار مناسبی می باشد. با توجه به سرعت کارگذاری بسیار بالا هزینه های کلی پروژه بسیار کمتر بوده و در زمان کمتری می توان در منطقه وسیعی کارگذاری انجام پذیرد.